Spała to perełka Ziemi Tomaszowskiej. Tak zmieniła się w ostatnich latach [ZDJĘCIA]

Spała położona jest w Puszczy Pilickiej, na krańcu Doliny Białobrzeskiej. Przez miejscowość przepływa rzeka Pilica i struga Gać. Osada leży we wschodniej części województwa łódzkiego, w połowie drogi między Tomaszowem Maz., a Inowłodzem. Jej historia sięga XVII wieku, w XVIII wieku rozpoczęto eksploatację spalskich lasów. Drewno wykorzystywano do wyrobu węgla drzewnego, smoły, jako opał dla pobliskich zakładów przemysłowych, np. wytopu żelaza w piecach hutniczych w osadzie Kuźnice (dziś Tomaszów Maz.) i wypalania wapna. Część drewna spławiano Pilicą do Wisły. W okolicach Spały istniały wówczas osady młynarskie oraz tartak.

W czasach zaborów lasy spalskie były świadkami carskich polowań, powstał pałacyk myśliwski i szereg zabudowań przeznaczonych dla carskich gości. Po I wojnie światowej Spała stała się letnią rezydencją prezydentów RP. Bywał tu Józef Piłsudski, następnie prezydent Stanisław Wojciechowski, ale to za czasów prezydenta Ignacego Mościckiego Spała rozkwitła.

Po II wojnie światowej Spała przeżywała kolejny rozkwit, tym razem za sprawą Funduszu Wczasów Pracowniczych. W Spale i okolicznych lasach wypoczywały co roku tysiące turystów z całej Polski. Niestety początek lat 90. i początek XX wieku spowodował odwrót turystów i stopniowe jej niszczenie. Czas się na kilka lat zatrzymał. Brakowało parkingów, chodników, niszczały parki i skwery, zarosły tereny nad Pilicą.

Dopiero ostatnie lata, dostępność środków unijnych i aktywne działania obecnych władz gminy Inowłódz na czele z wójtem Bogdanek Kąckim, który rządzi gminą już drugą kadencję, spowodowały, że Spała zaczęła odżywać. Zrewitalizowano staw w centrum Spały - powstał wokół niego deptak z uroczym mostkiem. Renowację przeszedł też Park Prezydentów II RP - efektami tych prac możemy się cieszyć dopiero w tym roku. Powstała sołtysówka nad stawem, czyli nawiązująca stylistyką do czasów przedwojennych świetlica wiejska. Udało się przedłużyć ścieżkę rowerową ze Spały do obelisku św. Huberta i dalej, do samego Inowłodza. W ostatnich miesiącach zbudowano uliczki w osiedlu domków jednorodzinnych nad stawem. Na niewielkiej wyspie za turbiną stanął właśnie pomnik prezydenta Ignacego Mościckiego.

To wszystko powoduje, że Spała staje się coraz bardziej przyjazna zarówno turystom, jak i tutejszym mieszkańcom.

Trwają jeszcze prace nad Pilicą, gdzie powstaje miejsce rekreacji dla całych rodzin oraz przystań dla kajaków. Na swoją kolej czeka plac nad stawem, na którym odbywają się jarmarki spalskie. Władze mają już wizję tego miejsca, ale trwa poszukiwane środków zewnętrznych na jej sfinansowanie. Na razie trzeba się uzbroić w cierpliwość.