Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Błota pochłonięte przez Zalew Sulejowski. Historię wysiedlonej wsi Błota przypomina Andrzej Kobalczyk [ZDJĘCIA]

Andrzej Kobalczyk
Ostatnia zagroda w niecce budowanego zbiornika sulejowskiego. Foto z 1973 roku.
Ostatnia zagroda w niecce budowanego zbiornika sulejowskiego. Foto z 1973 roku. Archiwum A. Kobalczyka
Zanim ruszyła budowa Zalewu Sulejowskiego dokonano wywłaszczenia i przejęcia od właścicieli ponad 1 tys. ha gruntów ornych i pastwisk oraz 200 ha prywatnych lasów. Na tym obszarze znalazły się 44 zabudowane gospodarstwa. Ich właścicieli wywłaszczono i przesiedlono. Tekst Andrzeja Kobalczyka pochodzi z grupy na FB "Żeglarze Zalewu Sulejowskiego".

Czas coraz bardziej zaciera pamięć o miejscach, w których kiedyś toczyło się życie, a które pół wieku temu pochłonęły wody Zalewu Sulejowskiego. Zanim do tego doszło, dokonano wywłaszczenia i przejęcia od właścicieli ponad 1 tys. ha gruntów ornych i pastwisk oraz 200 ha prywatnych lasów. Na tym obszarze znalazły się 44 zabudowane gospodarstwa. Ich właścicieli wywłaszczono i przesiedlono.

25 domów i 100 mieszkańców

Taki los spotkał mieszkańców wioski Błota, która w całości zniknęła z powierzchni ziemi. Wioska, będąca przysiółkiem Swolszewic Małych (dawne nazwy: Swolszowice, Swoliszewice i Swolszenice), liczyła 25 domów, zamieszkałych przez ponad 100 osób,. Na ogół były to stare, drewniane budynki kryte głównie słomą. W większości domostw nie było oświetlenia elektrycznego, nie mówiąc już o bieżącej wodzie, czy kanalizacji. Nikt w tej wsi nie miał samochodu, a rower był rzadkością. Do szkoły i pracy, jak też do kościoła chodziło się stąd piechotą nawet kilkanaście kilometrów! Dużym minusem była słaba, piaszczysta gleba do upraw.

Wysiedlanie Błot rozpoczęło się już w kwietniu 1970 roku. Ich mieszkańcom proponowano odszkodowanie pieniężne lub mieszkania w trzech blokach, wybudowanych w tym celu na przedmieściach Tomaszowa – w Dąbrowie i Ludwikowie. Niektórym oferowano domy i gospodarstwa rolne w innej okolicy.

Pomimo tego „exodusowi” Błot towarzyszyły liczne perturbacje. Wysiedlani z tej wioski oraz z innych siedlisk nad przyszłym zalewem kwestionowali zbyt niskie ich zdaniem odszkodowania. Narzekali też na biurokratyczną mitręgę i różne nieprawidłowości. Początkowo niechętnie przeprowadzali się do bloków i mieszkań zastępczych pomimo ich znacznie wyższego standardu.

Było im żal opuszczać rodzinne siedziby ukryte w pięknej okolicy, wśród dorodnych lasów nad krystalicznie czystą Pilicą, pełną ryb i raków. Ba, właściciele jednego z gospodarstw do końca opierali się eksmisji i opuścili je dopiero pod eskortą milicjantów, kiedy zalew już napełniał się wodą. W latach 1970-1973 wysiedleniami objęto zabudowane gospodarstwa znajdujące się również w Starej Wsi, Treście, Karolinowie, Smardzewicach i Zarzęcinie.

Tutaj kręcono "Hubala"

Pamiętnym wydarzeniem podczas agonii wioski Błota było wykorzystanie jej zabudowań do nakręcenia wiosną 1973 roku niektórych fragmentów głośnego filmu Bohdana Poręby „Hubal”. Pojawia się ona m.in. w scenach powitania oddziału Hubala w jednej ze wsi na jego szlaku oraz jej krwawej pacyfikacji. Na potrzeby tych ostatnich ujęć spalono w Błotach kilka autentycznych domów i budynków gospodarskich, przeznaczonych do rozbiórki.

Podobno filmowcy omyłkowo spalili jedną ze stodół, z której właściciel jeszcze nie usunął zbiorów. Dodajmy, że w rolach statystów przy nakręcaniu tych scen wzięło udział wielu mieszkańców Błot i okolicznych wsi.

Pomimo upływu już 50 lat nie zaginęła pamięć o pochłoniętej przez zalew wiosce Błota. Służył temu projekt pn „Sulejowska Atlantyda”, zrealizowany w 2017 roku przez Powiatowe Centrum Animacji Społecznej i Fundację „Poranek” w Tomaszowie Maz.. Jego pomysłodawczynią była Agnieszka Wieczorek, związana rodzinnie z tą okolicą. Projekt, na który złożyło się wspomnieniowe spotkanie byłych mieszkańców wsi Swolszewice Błota i ich rodzin oraz wystawa zachowanych po niej pamiątek, został w 2018 roku nagrodzony na Ogólnopolskiej Giełdzie Projektów, organizowanej przez Narodowe Centrum Kultury. Dzięki temu pamięć o wiosce Błota przetrwa nie tylko na starych mapach...

Zalew Sulejowski oficjalnie oddano do użytku dokładnie 50 lat temu, 21 grudnia 1973 roku

50 lat temu powstawał Zalew Sulejowski. Rozmach inwestycji b...

od 7 lat
Wideo

Gdynia Orłowo

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na opoczno.naszemiasto.pl Nasze Miasto