Muzeum Zimnej Wojny. Odwiedziliśmy je przed otwarciem. Zobaczymy tam, jak Polska i ZSRR miały zaatakować Zachód. Co jeszcze?

Siedziba muzeum mieści się przy ul. Jezuickiej 1/3. Po wejściu schodzimy szerokimi schodami w dół do pomieszczeń poniżej poziomu ulicy. Na wprost od razu widzimy planszę opowiadającą o konferencji jałtańskiej z udziałem Roosevelta, Churchilla i Stalina. To początek opowieści, którą poznamy w Muzeum Zimnej Wojny. Nieprzypadkowy, bo tam przypieczętowany został los Polski, wiążący Rzeczpospolitą na kilka dekad z ZSRR. Warto powiedzieć kilka słów o samej siedzibie, bo to budynek, który częściowo przetrwał II wojnę światową.

Przekonamy się o tym stojąc na wprost wspomnianej tablicy. Jeśli spojrzymy w lewo ujrzymy wąskie korytarze, niemal jak w kanałach i pomieszczenia, które wydają się ciasne jak na dzisiejsze standardy. Po prawej z kolei znacznie większe i szersze - to część odbudowana po wojnie. Ta część budynku nie przetrwała powstania. Niezwykły jest też fakt, że muzeum mieści się w pomieszczeniach pod dawnym komisariatem policji. Tym, w którym skatowano Grzegorza Przemyka. Zresztą sala ofiar komunizmu na całym świecie znajduje się bezpośrednio pod miejscem, gdzie doszło do zbrodni. W miejscu obecnego muzeum miało się dawniej mieścić coś w rodzaju kantyny komisariatu.

Dyrektorem placówki jest Filip Frąckowiak. Wcześniej tuż obok działała Izba Pamięci Generała Ryszarda Kuklińskiego, ale jak słyszymy ze względu na bardzo dużą liczbę eksponatów, związanych z całą epoką twórcy postanowili nieco rozwinąć całą ekspozycję i stworzyć muzeum tej epoki. Kukliński jest nadal jedną z najważniejszych osób w tej opowieści. Poznamy jego biografię już od lat młodzieńczych - prawdziwą, pozbawioną mitów, że od małego miał nienawidzić sowietów i knuć przeciwko nim całe życie. Dowiemy się kiedy wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego i w którym momencie podjął decyzję by odpowiednie informacje przekazać Amerykanom i dlaczego.

- Mało mamy postaci, które tak jednoznacznie łączą, a nie dzielą. Poza tym jeśli chodzi o okres zimnej wojny to znowu, tak znaczących postaci dla jej losów po naszej stronie jest dosłownie kilka - mówi nam Filip Frąckowiak. Co ciekawe, jednym z eksponatów muzeum jest znajdujący się w Gdyni jacht "Legia", którym pływał Ryszard Kukliński. Latem 1972 r. w trakcie rejsu "Legii" na Morzu Północnym i pobytu w Wilhelmshaven (RFN) Kukliński skontaktował się z ambasadą USA w Bonn - podaje serwis dzieje.pl. To w ten sposób doszło do pierwszego kontaktu z CIA. Muzeum oferuje możliwość przepłynięcia jachtem. Pierwsze rejsy odbyły się w 2023 roku i placówka planuje ich kontynuowanie.

Największe wrażenie w zbiorach robią chyba autentyczne mapy z okresu zimnej wojny. Z lat 60., 70. a nawet 80. XX wieku. Na tych mapach znajdziemy bowiem... plany agresji państw Układu Warszawskiego na NATO z wykorzystaniem broni jądrowej. Na dokumentach widnieją chociażby podpisy marszałków ZSRR, dowodzących wojskami Układu Warszawskiego, ale też Wojciecha Jaruzelskiego. W Polsce miała znajdować się wtedy bomba atomowa. - Mogę potwierdzić, że wedle dokumentów historycznych na terytorium Polski znajdowała się broń jądrowa. Co ciekawe, była podzielona na taką, której mogli użyć Polacy i taką do której dostęp mieli tylko sowieci - mówi dyrektor Filip Frąckowiak.

Jest też sporo pamiątek związanych z wyścigiem kosmicznym, w tym podpisy astronautów, dokument podpisany przez prezydenta Ronalda Reagana, flaga z okresu rewolucji na Węgrzech, możemy popatrzeć przez peryskop łodzi podwodnej i posłuchać o kryzysie kubańskim. Wśród eksponatów miały pojawić się też drzwi trybunału wojennego z okresu II wojny światowej, ale w tej sprawie trwają ustalenia pomiędzy ZGN a konserwatorem zabytków. Poznamy szczegóły roli kościoła w Polsce w czasach PRL. Nie brakuje ekranów interaktywnych na których przeczytamy o poszczególnych postaciach i wydarzeniach, a jeżeli chcemy to tylko przejrzymy zdjęcia. Na niektórych zobaczymy prostsze animacje skierowane do najmłodszych i wycieczek szkolnych, a także umożliwiające nanoszenie np. przez prowadzącego lekcje oznaczeń, rysowanie linii.

Dyrektor muzeum opowiada nam, że ekspozycja w postaci wspomnianych map, szczegółów dotyczących życiorysu Ryszarda Kuklińskiego i jego kontaktów z CIA szczególnie interesuje żołnierzy. Sam doświadczył w USA popularności i znajomości postaci "Jacka Stronga" wśród oficerów amerykańskich wojsk. W sali zamykającej ekspozycję zobaczymy też różne postaci do dzisiaj znane nam w przestrzeni publicznej jak Jarosław Kaczyński, Radosław Sikorski, Aleksander Kwaśniewski. To historia przejścia Polski do państw bloku NATO. Jedną z pierwszych spraw, którą podnosił prezydent Clinton, by Polska mogła tam dołączyć, było uporządkowanie, w tym uniewinnienie, pułkownika Kulińskiego.

Muzeum jest inicjatywą całkowicie prywatną. W przygotowaniu jest sklep stacjonarny, a podczas naszej wizyty nanoszone były ostatnie szlify na ekspozycji. W sobotę placówka będzie już otwarta dla wszystkich zwiedzających.